Ochrona rzepaku przed chorobami grzybowymi

18.05.2015

W sezonie sprzyjającym rozwojowi patogenów w okresie kwitnienia i dojrzewania, na roślinach rzepaku można zaobserwować jednocześnie objawy kilku chorób. Większość z nich występuje przez cały okres wegetacji. Do najgroźniejszych chorób tego końcowego etapu rozwoju rzepaku należą: zgnilizna twardzikowa, czerń krzyżowych oraz szara pleśń. Dlatego ochrona rzepaku przed chorobami grzybowymi to podstawa, jeśli chcemy uzyskać wysokie plony.

Zgnilizna twardzikowa (Sclerotinia sclerotiorum)

Pierwsze objawy choroby rzepaku pojawiają się w okresie kwitnienia rzepaku. Pierwotnym źródłem infekcji są sklerocja grzyba znajdujące się w glebie. Kiełkujące z nich apotecja rozrzucają zarodniki, które roznoszone przez wiatr zakażają rośliny. Rozwojowi zgnilizny twardzikowej sprzyja podwyższona wilgotność powietrza i temperatura powyżej 20°C w maju, kiedy kiełkują apotecja.

Objawy zgnilizny twardzikowej

Na porażonych liściach i łodygach widoczne są brunatne plamy. Wewnątrz, a w warunkach dużej wilgotności także na zewnątrz chorych łodyg, rozwija się biała, obfita grzybnia, w której powstają najpierw szare, a później czarne sklerocja. Chore rośliny więdną i przedwcześnie zamierają. Przy późnym wystąpieniu choroby na pędzie w górnych partiach rośliny widoczne są przebarwienia. Pędy i łuszczyny powyżej miejsca porażenia żółkną i dojrzewają przedwcześnie, mniejsza jest masa nasion, łuszczyny pękają.

Więcej o objawach w Atlasie.

Czerń krzyżowych (Alternaria brassicae)

Objawy występują na różnych częściach roślin i we wszystkich stadiach rozwojowych rzepaku. Ciepła jesień sprzyja rozwojowi grzyba na młodych roślinach. Z liści choroba rozprzestrzenia się na pęd główny i pędy boczne oraz na łuszczyny. Na łodygach, ogonkach liściowych oraz łuszczynach występują brunatno-czarne, owalne, wyraźnie odgraniczone, nieco zagłębione plamy. Największe straty powoduje porażenie łuszczyn. Rozwojowi choroby w tym okresie sprzyja duża wilgotność powietrza i temperatura powyżej 20°C utrzymujące się podczas zawiązywania łuszczyn. Silnie porażone, młode łuszczyny zamierają, a starsze przedwcześnie dojrzewają i pękają, powodując osypywanie się nasion.

Więcej w Atlasie.

Szara pleśń (Botrytis cinerea)

Porażeniu ulegają różne nadziemne części roślin, które stają się brunatne i gniją. Najbardziej intensywnie objawy szarej pleśni występują na łodydze. Objawy tej choroby grzybowej rzepaku mogą być podobne do objawów zgnilizny twardzikowej. W warunkach podwyższonej wilgotności na powierzchni pędów pojawia się brązowo-szary, zbity, pylący nalot grzyba. Silne zainfekowanie łodygi powoduje przedwczesne zamieranie całych roślin. Z kolei uzyskane nasiona są słabo wykształcone.

Dowiedz się więcej z Atlasu.

Ochrona rzepaku przed chorobami grzybowymi

W rozwoju rzepaku ozimego fazą decydującą o wielkości plonu jest okres kwitnienia oraz zawiązywania i dojrzewania łuszczyn. Choroby grzybowe rzepaku atakujące łuszczyny są szczególnie niebezpieczne. Podczas ich rozwoju dochodzi bowiem do ubytku ilościowego plonu wskutek pękania łuszczyn i osypywania się nasion. Bardzo ważnym elementem skutecznej ochrony rzepaku przed chorobami grzybowymi jest prawidłowy dobór środka. Zabieg opryskiwania roślin fungicydami powinniśmy wykonać w okresie opadania płatków kwiatowych lub możemy opóźnić do fazy, w której 30% łuszczyn uzyskało typową wielkość. Opóźniając moment wykonania zabiegu musimy pamiętać o okresie karencji środka chemicznego.

Tabela. Przykładowe środki zalecane do zwalczania chorób rzepaku ozimego w okresie kwitnienia

Substancje czynne do zwalczania chorób grzybowych upraw

Do zwalczania chorób grzybowych w rzepaku ozimym przeznaczonych jest wiele substancji czynnych. Ciekawym rozwiązaniem jest fungicyd Grisu 500 SC. Zawarta w nim substancja czynna iprodion (500 g/l) z grupy dikarboksymidów wykazuje działanie kontaktowe w ochronie rzepaku ozimego. Jest ona nieodzownym elementem ochrony fungicydowej na całym świecie. Znajduje zastosowanie m.in. w ochronie warzyw kapustnych, truskawki, pomidorów, malin, cebuli, roślin ozdobnych, słonecznika, bawełny i drzew pestkowych. Iprodion znany jest od wielu lat z wysokiego poziomu skuteczności zwalczania chorób. Skuteczność tej substancji pozwala na zwalczanie wszystkich stadiów rozwojowych grzybów. Dzięki innemu sposobowi działania niż powszechnie stosowane produkty w ochronie rzepaku przed chorobami grzybowymi np. triazole jest doskonałym partnerem do przełamywania odporności patogenów. Cecha ta predysponuje go do stosowania w mieszaninach z produktami z innych grup np. z triazolami lub benzymidazolami. 

Kiedy wykonać zabiegi fungicydowe w rzepaku?

Zarówno w Polsce, jak i na świecie znane są mieszaniny iprodionu z tiofanatem metylowym (benzymidazole). Zabieg możemy wykonać od fazy opadania pierwszych płatków kwiatowych do końca fazy kwitnienia (faza BBCH 65-69). Tiofanat metylowy na roślinie działa powierzchniowo i systemicznie, dzięki czemu zwalcza infekcje już obecne w roślinie. Iprodion działa powierzchniowo, dzięki czemu zapobiega też nowym infekcjom.

Plony rzepaku ozimego (t/ha) przy 13% wilgotności. Doświadczenie ścisłe średnia z czterech powtórzeń. Bałcyny 2013

Mieszaniny zbiornikowe w ochronie rzepaku przed chorobami grzybowymi

Rzepak ozimy jest rośliną bardzo wymagającą. Chcąc uzyskać wysokie plony, producent nie może sobie pozwolić na zaniechania zarówno w ochronie, jak i w agrotechnice. Obecnie w ochronie roślin jest możliwość stosowania mieszanin zbiornikowych. Ważnym elementem w tworzeniu mieszaniny jest łączenie substancji z różnych grup i o różnym sposobie oddziaływania na patogeny. Iprodion (Grisu 500 SC) dzięki swoim unikalnym właściwościom jest doskonałym partnerem do tworzenia mieszanin z fungicydami o innym mechanizmie działania np. triazole lub benzymidazole. Takie kombinacje zapewniają roślinom rzepaku pełną ochronę przed chorobami grzybowymi i pozwalają na uzyskanie wysokiego plonu nasion o oczekiwanej jakości.