Skuteczne zwalczanie szpecieli i przędziorków

24.10.2009

Znanych jest wiele grup organizmów zasiedlających różne gatunki roślin uprawnych. Jednak do najpowszechniej występujących należą szpeciele i przędziorki. Nie są od nich wolne także rośliny sadownicze. W przypadku dużej liczebności organizmy te są bardzo groźne. Ich żerowanie ma wpływ na wszystkie elementy rozwoju rośliny i na kondycję wszystkich jej organów. Jak wygląda zwalczanie szpecieli i przędziorków w sadzie?

Skutki występowania szpecieli i przędziorków

Szpeciele i przędziorki ograniczają produkcję substancji pokarmowych poprzez zakłócenie fotosyntezy. Dodatkowo zaburzają gospodarkę wodną (zwiększone wyparowywanie). Następuje także ograniczenie wzrostu drzew, plonowania oraz pogorszenie jakości plonów poprzez obniżanie jakości zewnętrznej i wewnętrznej owoców. Drzewa zasiedlone w sezonie wegetacyjnym przez duże populacje przędziorków i szpecieli stają się również wrażliwsze na przemarzanie.

Gatunki szpecieli i przędziorków

Do najczęściej występujących gatunków szpecieli w sadach należą:

• pordzewiacz jabłoniowy,
• wzdymacz jabłoniowy,
• wzdymacz pordzewiacz śliwowy,
• podskórnik śliwowiec,
• wzdymacz gruszowy.

Spośród przędziorków natomiast gatunkami najczęściej notowanymi są przędziorek owocowiec (Panonychus ulmi) oraz przędziorek chmielowiec (Tetranychus urticae). Ostatnio także coraz częściej zauważa się obecność przędziorka głogowca (Tetranychus vienensis).

Obydwie te grupy roztoczy roślinożernych są szkodnikami groźnymi nie tylko z wyżej wymienionych powodów. Dodatkowo stosunkowo szybko i łatwo „wytwarzają” one rasy odporne na niektóre pestycydy. Bywa też, że reagują na ich stosowanie wzmożonym tempem rozwoju i liczebności. Dlatego też producenci środków ochrony roślin poszukują ciągle nowych, skuteczniejszych związków, aby zwalczanie szpecieli i przędziorków było efektywniejsze.

Skuteczne zwalczanie szpecieli i przędziorków

Jednym ze skutecznych i stosunkowo niedawno zsyntetyzowanym związkiem jest fenpyroksymat.Stanowi on aktywną substancję japońskiego preparatu przędziorkobójczego zarejestrowanego w Polsce pod nazwą Ortus 05 SC. Preparat ten został zarejestrowany i dopuszczony do obrotu po raz pierwszy w drugiej połowie 1995 roku. Jest to typowy akarycyd produkowany w formie koncentratu zawiesinowego na bazie wody. Nie zastosowano w nim rozpuszczalników chemicznych. Pod względem chemicznym zaliczany jest do grupy fenoksypyrazoli.

Na roślinie preparat ten działa powierzchniowo, a w stosunku do przędziorków kontaktowo i żołądkowo. Zwalcza skutecznie wszystkie stadia ruchome różnych gatunków przędziorków.

Działanie knock-down

Wśród dotychczas stosowanych akarycydów, Ortus 05 SC ma najszybsze, natychmiastowe działanie (tzw. knock-down). W temperaturze powyżej 20°C efekt ten występuje już po niespełna godzinie. Natomiast w temperaturze ok. 30°C w ciągu niespełna 20 minut. Długi jest natomiast okres działania następczego. Preparat ten zabezpiecza bowiem rośliny przed przędziorkami nawet do 7 tygodni. Dodatkową zaletą (która także wpływa na długość działania następczego) jest to, że Ortus 05 SC jest stosunkowo odporny na zmywanie. Półgodzinny opad wielkości 5 mm jedynie nieznacznie obniża skuteczność preparatu.

Niewątpliwą zaletą tego akarycydu jest również to, że preparat zwalcza rasy przędziorków uodpornione na inne związki. Co więcej, dotychczas nie stwierdzono występowania w stosunku do tego preparatu objawów odporności krzyżowej.

Po ostatniej rerejestracji, w odniesieniu do roślin sadowniczych Ortus 05 SC zwalczanie szpecieli i przędziorków jest możliwe w jabłoni, gruszy i śliwie. W przypadku tych plantacji zalecana dawka wynosi 1,0 l/ha przy użyciu 500-750 l wody na hektar. Ponadto na jabłoni w celu jednoczesnego zwalczenia zarówno jaj, jak i larw przędziorka owocowca można stosować preparat Ortus 05 SC w dawce 0,5 l/ha łącznie z preparatem Nissorun Strong 250 SC w dawce 0,4 l/ha. Należy jednak pamiętać, że w przypadku łącznego stosowania tych preparatów karencja wynosi 30 dni.

Ortus 05 SC zwalcza szpeciele

Preparat Ortus 05 SC jest zarejestrowany również do zwalczania dwóch ważnych gatunków szpecieli – pordzewiacza jabłoniowego i pordzewiacza śliwowego. W obydwu przypadkach zalecana dawka wynosi od 1,25 do 1,5 l/ha. Przy czym wyższą z zalecanych dawek należy stosować w przypadku dużych populacji tych szkodników. Zarejestrowanie tego preparatu jest bardzo ważne z dwóch względów. Po pierwsze dlatego, że w ostatnich latach zagrożenie ze strony tych najmniejszych szkodników wyraźnie wzrosło. Zwalczanie szpecieli i przędziorków w wielu sadach jest niełatwe, ponieważ ich liczebność bardzo często przekracza progi zagrożenia. Po drugie, do zwalczania tej grupy szkodników zarejestrowanych jest niewiele preparatów. Znacznie utrudnia to walkę z tymi roztoczami.

Bezpieczeństwo stosowania

Ortus 05 SC jest preparatem zaliczanym do klasy szkodliwych dla człowieka i zwierząt stałocieplnych. Jego karencja wynosi 7 dni. Z kolei dla pszczół preparat ten jest praktycznie nieszkodliwy. Jak wynika z danych prezentowanych przez producenta, preparat ten jest częściowo selektywny dla wielu organizmów pożytecznych. Mowa m.in. o złotookach, biedronkach czy niektórych gatunkach drapieżnych roztoczy. Ostrożnie natomiast należy się nim posługiwać w pobliżu zbiorników i cieków wodnych, gdyż jest trujący dla ryb i innych organizmów wodnych. Nie wolno zatem dopuścić do przedostania się substancji do wody.

Kiedy i jak stosować

Zwalczanie szpecieli i przędziorków stosując Ortus 05 SC zaleca się rozpocząć po przekroczeniu progów szkodliwości. Aby uzyskać pełną skuteczność zabiegu, należy zwracać uwagę na dokładne pokrycie cieczą użytkową zarówno górnej, jak i dolnej powierzchni liści (wynika to ze wspomnianych wyżej cech preparatu). Z tego względu zalecane jest w zwalczaniu przędziorków stosowanie wyższych objętości cieczy roboczej.

Aby zapobiegać ewentualnej selekcji ras odpornych preparat zaleca się stosować nie częściej niż dwa razy w sezonie. Ponadto stosować go należy w odstępach nie mniejszych niż 7 dni. Niewątpliwie preparat Ortus 05 SC ze względu na swe zalety jest ważnym akarycydem zalecanym do zwalczania przędziorków i szpecieli na roślinach sadowniczych.

Nissorun Strong 250 SC w walce z przędziorkami

Innym ważnym preparatem przędziorkobójczym jest Nissorun Strong 250 SC (heksytiazoks). Zarejestrowany jest on do zwalczania przędziorka owocowca na jabłoniach. Preparat ten zwalcza wszystkie stadia rozwojowe tego szkodnika z wyjątkiem osobników dorosłych. Nissorun Strong 250 SC działa kontaktowo i żołądkowo. Z tego względu konieczne jest dokładne pokrycie cieczą użytkową zarówno górnej, jak i dolnej strony liści. Aby ten warunek spełnić, do opryskiwań należy stosować wyższe objętości cieczy użytkowej. Optymalnym terminem stosowania preparatu Nissorun Strong 250 SC jest okres wylęgania się larw przędziorka owocowca. Zalecana dawka wynosi 0,4 l/ha.

Jednak w przypadku, gdy w populacji przędziorka występują już osobniki dorosłe, należy stosować go w mieszaninie z preparatem Ortus 05 SC.

Bezpieczeństwo stosowania Nissorun Strong 250 SC

Nissorun Strong 250 SC zalicza się do grupy preparatów szkodliwych dla ludzi i zwierząt stałocieplnych. Trzeba też pamiętać, że jego karencja wynosi 30 dni. środek ten podobnie jak Ortus 05 SC jest niebezpieczny dla organizmów bytujących w wodzie. Z tego powodu szczególną ostrożność należy zachować w sąsiedztwie zbiorników i cieków wodnych. Kolejne podobieństwo tych dwóch preparatów to fakt, że oba są bezpieczne dla pszczół. Innymi słowy, prewencja nie dotyczy tych pożytecznych owadów.

Zarówno Ortus 05 SC, jak i Nissorun Strong 250 EC powinny być stosowane przemiennie z innymi akarycydami. Zapobiega to selekcji ras odpornych roztoczy. Ponadto środki te stosujemy tylko w sytuacjach, kiedy szkodniki przekraczają progi zagrożenia. Oznacza to, że zabieg wykonujemy, gdy szkodniki mogą być przyczyną obniżenia jakości lub wielkości plonu.

Gdzie kupić? Mapa dystrybucji w Polsce

Ponadto, aby nie tracić niepotrzebnie preparatu, należy przed przystąpieniem do sporządzania cieczy użytkowej możliwie dokładnie ustalić ilość, jaka jest potrzebna do wykonania zabiegu. Należy również pamiętać, aby przed użyciem zawartość opakowania dokładnie wstrząsnąć. W Polsce dystrybucję tych preparatów prowadzi firma SUMI AGRO POLAND oraz jej sieć autoryzowanych dystrybutorów.

Warto pamiętać, że selekcjonowanie ras szkodników odpornych na stosowane przeciwko nim preparaty stosunkowo szybko zachodzi wśród tych gatunków stawonogów, które mają po kilka pokoleń w ciągu sezonu wegetacyjnego. Właśnie do takich należą m.in. szpeciele i przędziorki. Dlatego też w przypadku szkodników wielopokoleniowych szczególnie ważne jest przestrzeganie wszystkich zaleceń opóźniających ten proces.