Chowacz łodygowy: chowacz brukwiaczek i czterozębny – zwalczanie

26.02.2018

W warunkach klimatycznych Polski na rzepaku żeruje ponad 30 gatunków szkodników. Do najgroźniejszych gatunków, które atakują rzepak należą chowacz brukwiaczek i chowacz czterozębny. Jak prowadzić zwalczanie chowaczy łodygowych? Przypominamy kluczowe informacje.

 Chowacz brukwiaczek na plantacji rzepaku

Jest największym z chowaczy występujących na plantacjach rzepaku ozimego. Chowacz brukwiaczek ma ciało długości 3,2-4 mm. Chrząszcze są koloru szarawego. Chowacz brukwiaczek atakuje plantacje rzepaku wczesną wiosną po ruszeniu wiosennej wegetacji, w trakcie formowania pędów bocznych (BBCH 20–29). W warunkach klimatu Polski chowacz brukwiaczek w rzepaku może pojawiać się już w trzeciej dekadzie lutego lub na początku marca, gdy temperatura osiągnie ok. 5-7°C. Objawy żerowania chowacza brukwiaczka stanowią miejsca ukłuć na łodydze wielkości 1 mm. Na początku są one śluzowate, następnie wokół nich tworzy się biaława otoczka. Łodygi uszkodzonych roślin rzepaku pękają. Uszkodzenia powodowane przez chowacza brukwiaczka stanowią drogę, którą mogą dostać się patogeny chorobotwórcze. Uszkodzone rośliny przedwcześnie dojrzewają, co powoduje osypywanie się i spadek plonu nasion.

Zwalczanie chowacza brukwiaczka

Zwalczanie chowacza metodą chemiczną powinno przeprowadzać się bezpośrednio po nalocie chrząszczy od marca do połowy kwietnia, jeszcze przed złożeniem jaj. Chowacz brukwiaczek w rzepaku może powodować znaczny spadek plonu. Podczas wykonywania zabiegów z wykorzystaniem insekcydów należy zwrócić uwagę na temperaturę otoczenia, gdyż nagły jej spadek powoduje chowanie się chrząszczy, wówczas zabieg może okazać się nieskuteczny.  W przypadku chowacza brukwiaczka próg ekonomicznej szkodliwości wynosi 10 chrząszczy w żółtym naczyniu w ciągu 3 dni lub 2-4 chrząszcze na 25 roślinach.

Chowacz czterozębny w rzepaku

Szkodnik ten jest owadem o długości 2,5-3 mm, , czarny lub niebieskoczarny z szarozielonym odcieniem. Na zetknięciu pokryw skrzydeł przy przedpleczu widoczna jaśniejsza plamka. Chowacz czterozębny nalatuje na plantacje na przełomie marca i kwietnia, w fazie od początku wiosennej regeneracji do końca fazy wydłużania pędu (BBCH 29-39). Żer larw chowacza czterozębnego odbywa się w ogonkach liściowych i nerwach. W dalszej kolejności larwy wygryzają kanały w rdzeniu łodygi, w kierunku korzenia. Uszkodzona łodyga jest podatna na działanie silnego wiatru, przez co rośliny łamią się, co prowadzi do spadku plonu. Chowacz czterozębny powoduje uszkodzenia, które są trudne do zidentyfikowania. Ponadto stanowią doskonałe miejsce do wnikania patogenów w miejscu wystąpienia.

Zwalczanie chowacza czterozębnego

Zwalczanie chemiczne przeprowadza się w marcu i kwietniu, zaraz po nalocie chowacza czterozębnego na plantację, jeszcze przed złożeniem jaj. Chowacz czterozębny w rzepaku wymaga zwalczania chemicznego. Przygotowując zabieg, należy wziąć po uwagę warunki pogodowe oraz temperaturę. Próg ekonomicznej szkodliwości wynosi 20 chrząszczy w żółtym naczyniu w ciągu 3 dni lub 6 chrząszczy na 25 roślinach.

Inazuma 130 WG – zwalczanie chowaczy łodygowych

Zwalczanie chowaczy łodygowych możliwe jest dzięki zastosowaniu odpowiedniego insektycydu. Polecanym środkiem jest Inazuma 130 WG, który posiada w Polsce rejestrację w uprawie rzepaku ozimego do stosowania wiosennego i jesiennego. W skład tego insektycydu wchodzą dwie substancje czynne: acetamipiryd (z grupy pochodnych neonikotynoidów) i lambda-cyhalotryna (z grupy pyretroidów).

Inazuma 130 WG na szkodniki działa kontaktowo i żołądkowo, a w roślinie działa powierzchniowo, wgłębnie i systemicznie. Dzięki zawartości lambda-cyhalotryny insektycyd natychmiast zabija szkodniki żerujące na rzepaku, a obecność acetamiprydu zapewnia długi okres działania środka. Insektycyd można stosować przez cały okres wiosennej wegetacji rzepaku. Zalecana dawka dla jednorazowego zastosowania środka wynosi od 0,16 kg/ha do 0,20 kg/ha.

Chowacz łodygowy: chowacz brukwiaczek i chowacz czterozębny – zwalczanie chowaczy łodygowych w pytaniach i odpowiedziach

Poniższa sekcja stanowi podsumowanie najważniejszych informacji o najgroźniejszych szkodnikach łodygowych oraz sposobach ochrony plantacji rzepaku z wykorzystaniem środka Inazuma 130 WG. Treść opiera się wyłącznie na etykiecie produktu (stan na 18.11.2025 r.) oraz praktyce monitoringu wczesnowiosennego.

Kiedy pojawia się chowacz brukwiaczek w rzepaku ozimym?

Chowacz brukwiaczek zazwyczaj pojawia się wczesną wiosną, gdy warunki pogodowe sprzyjają jego aktywności. Dorosłe osobniki nalatują głównie z sąsiadujących uprawach, z miejsc zimowania oraz miedz. Z tego powodu tak ważny jest monitoring plantacji już od pierwszych cieplejszych dni i regularne sprawdzanie żółtych naczyń.

Jak wygląda chowacz brukwiaczek i jakie daje objawy?

Chowacz brukwiaczek to drobny chrząszcz z rodziny ryjkowcowatych, zwykle barwy czarnej. Po wniknięciu do łodygi samice składają jaja, a następnie larwy chowacza brukwiaczka żerują w jej wnętrzu, powodując uszkodzenia tkanek, deformacje, pękanie oraz niekształtne zgrubienia. To prowadzi do obniżenia wigoru roślin i potencjalnie spadku plonu.

W jakiej fazie wykonywany jest zabieg przeciw chowaczom łodygowym?

Zgodnie z etykietą Inazuma 130 WG zabieg należy wykonać zanim chrząszcze złożą jaja, najczęściej w okresie od BBCH 30 (początek wydłużania pędu) do BBCH 50 (początek pąkowania).
To kluczowy moment ochrony, ponieważ po złożeniu jaj larwy żerują w łodydze i nie są już możliwe do zwalczenia insektycydem.

Jaka jest zalecana dawka Inazuma 130 WG w zwalczaniu chowacza?

W ochronie rzepaku ozimego przed chowaczem brukwiaczkiem i chowaczem czterozębnym stosuje się:

0,16–0,20 kg/ha (wyższa dawka w przypadku intensywnego nalotu).

Zalecana ilość wody: 200–300 l/ha, oprysk średniokroplisty.
Dawkowanie i zakres stosowania wynikają bezpośrednio z etykiety środka.

Co sprzyja rozwojowi chowacza brukwiaczka?

Do czynników zwiększających ryzyko nalotu zalicza się m.in.:

• obecność roślin kapustowatych na obrzeżach pola,
• zalegające resztki pożniwne z poprzedniego sezonu,
• niewłaściwy płodozmian,
• brak izolacji przestrzennej między uprawami kapustowatymi.

Te elementy warto uwzględnić w planowaniu kolejnych sezonów.

Czym jest chowacz czterozębny i dlaczego stanowi zagrożenie dla rzepaku?

Chowacz czterozębny to szkodnik roślin kapustowatych, szczególnie istotny w uprawach rzepaku. Jego obecność może prowadzić do poważnych uszkodzeń roślin, ponieważ zarówno dorosłe osobniki, jak i larwy żerują na tkankach roślinnych.

Gdzie samice chowacza czterozębnego składają jaja?

Samice składają jaja najczęściej w ogonkach liściowych, co umożliwia larwom szybkie przedostanie się do wnętrza rośliny.

Dlaczego larwy chowacza czterozębnego są tak szkodliwe?

Największe szkody powodują larwy, które wygryzają kanały w łodygach rzepaku. Uszkodzenia te mogą utrudniać prawidłowy rozwój rośliny i wpływać na jej kondycję.

Jakie objawy żerowania chowacza czterozębnego można zaobserwować na plantacji?

Uszkodzenia spowodowane żerowaniem mogą prowadzić do ogólnego osłabienia roślin. W praktyce mogą pojawiać się deformacje pędów oraz zwiększona podatność na czynniki stresowe.

Jak monitorować występowanie chowacza czterozębnego?

Do obserwacji nalotu stosuje się żółte naczynia oraz lustracje roślin. Regularny monitoring pozwala na ocenę, czy liczebność szkodnika zbliża się do poziomów wymagających interwencji.

Kiedy wykonać zabieg przeciwko chowaczowi czterozębnemu?

Decyzję o zabiegu podejmuje się po przekroczeniu progu zagrożenia. W praktyce przyjmuje się, że sygnałem do działania może być odłowienie ok. 20 chrząszczy w żółtym naczyniu w ciągu trzech dni lub stwierdzenie kilku osobników na kilkudziesięciu roślinach.

Czy chowacz czterozębny może wpływać na plon rzepaku?

Uszkodzenia larw mogą negatywnie odbijać się na potencjale plonowania rzepaku. Skala wpływu zależy od liczebności szkodnika oraz momentu, w którym doszło do porażenia roślin.

Czy Inazuma 130 WG zwalcza też inne szkodniki w rzepaku ozimym?

Tak. Inazuma 130 WG zwalcza szerokie spektrum szkodników rzepaku ozimego, zgodnie z fazami rozwoju rośliny:

Jesienne szkodniki rzepaku (BBCH 13–19)

• tantniś krzyżowiaczek,
• pchełka rzepakowa,
• śmietka kapuściana,
• mszyce,
• mączliki,
• gnatarz rzepakowiec,
• miniarka kapuścianka,
• chowacz galasówek,
• rolnice.

Szkodniki łodygowe wiosenne (BBCH 30–50)

• chowacz brukwiaczek,
• chowacz czterozębny.

Faza pąkowania (BBCH 50–59)

• słodyszek rzepakowy.

Szkodniki łuszczynowe (BBCH 65–67)

• chowacz podobnik,
• pryszczarek kapustnik.

Zwalczanie chowaczy łodygowych – najważniejsze informacje do zapamiętania

• Chowacz brukwiaczek i chowacz czterozębny to kluczowe szkodniki łodygowe rzepaku ozimego.
• Zabieg należy wykonać przed złożeniem jaj, w okresie BBCH 30–50.
• Zalecana dawka Inazuma 130 WG: 0,16–0,20 kg/ha.
• O skuteczności decyduje monitoring plantacji i szybka reakcja na pierwsze chrząszcze w żółtym naczyniu.
• Ochronę warto wspierać zabiegami agrotechnicznymi: usuwanie resztek pożniwnych, eliminacja chwastów kapustowatych, prawidłowy płodozmian.
• Inazuma zwalcza również szkodniki jesienne, pąkowe i łuszczynowe – umożliwia to kompleksową ochronę rzepaku w całym sezonie.